Józef Wieniawski / źródło: Music Division, The New York Public Library (The New York Public Library Digital Collections)

Józef Wieniawski

(23.05.1837?11.11.1912) pianista, kompozytor i pedagog urodzony w Lublinie, zmarły w Brukseli. Kształcił się w Paryżu, Weimarze oraz Berlinie. Wraz z bratem, Henrykiem Wieniawskim, występował w salach koncertowych m.in. Polski, Rosji, Niemiec, Austrii i Francji. Był także jednym z założycieli Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, profesorem konserwatorium w Moskwie i w Brukseli, gdzie powstały jego wszystkie kompozycje orkiestrowe. 

Jednym z pierwszych nauczycieli Wieniawskiego w Lublinie był Franciszek Synek. W wieku 10 lat przeniósł się do Paryża, gdzie pobierał czteroletnie studia w konserwatorium, kształcił się w klasach fortepianu Piotra Józefa Zimmermanna i Antoniego Franciszka Marmontela. Technikę gry na fortepianie doskonalił również u wuja Edwarda Wolffa. Lekcję kompozycji i kameralistyki pobierał u Karola Walentego Alkana. Uczelnię ukończył z najwyższym wyróżnieniem, otrzymując Prémier Grand Prix (z gry na fortepianie oraz z harmonii). Karierę wirtuozowską i twórczość kompozytorską rozpoczął już w wieku 10 lat u boku starszego brata w Paryżu. Młodzieńcy występowali razem jako ?cudowne dzieci?, wywołując sensacje i wybuchy oklasków w salach koncertowych Cesarstwa Rosyjskiego (ok. 200 koncertów w ciągu 2 lat), Niemiec, Austrii, Belgii i Francji. 

W 1859 przeniósł się do Warszawy, gdzie poświęcił się organizacji poranków i wieczorów muzycznych, na których oprócz niego występowali m.in. J. Hornziel, J. Goebelt,  A. Wieniawski (brat), M. Kalergis, M. Więckowska, F. Dulcken, później także Ignacy Jan Paderewski. Następnie zamieszkał w Paryżu, gdzie bawiącemu tam dwukrotnie Stanisławowi Moniuszce oddał cenne usługi w propagowaniu jego kompozycji we Francji. Dzięki staraniom Józefa Wieniawskiego ukazały się w 1862 roku w Paryżu 34 pieśni Moniuszki z tekstem francuskim w nakładzie G. Flaxlanda, a także III Litania ostrobramska (Echos de Pologne). Starał się również o wystawienie jednej z oper Moniuszki we Francji.

W 1864 przeniósł się do Moskwy, gdzie początkowo był nauczycielem tak zwanych klas muzycznych przy tamtejszym oddziale Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego, a od 1866 roku profesorem i sekretarzem rady artystycznej konserwatorium. Po roku otworzył jednak prywatne klasy muzyczne, w których miał około 700 uczniów (wg Jana Kleczyńskiego). W 1870 ponownie osiadł w Warszawie, dokąd wcześniej przyjeżdżał często z koncertami. W 1871 był jednym z członków-założycieli Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. W tym samym roku dał trzeci i ostatni koncert w Krakowie; w 1872 wystąpił w Dreźnie a w 1875 zagrał jedyny recital we Wrocławiu.

Józef Wieniawski rozwinął w Warszawie szeroką i intensywną działalność, zwłaszcza kiedy objął w 1875 po Aleksandrze Zarzyckim funkcję dyrektora Towarzystwa Muzycznego. Urządzał koncerty symfoniczne i zapraszał do współpracy najwybitniejszych solistów zagranicznych. Po trzech latach działalności zrezygnował z ubiegania się o reelekcję i wyjechał do stolicy Francji.

W 1878 objął stanowisko nauczyciela gry fortepianowej w konserwatorium w Brukseli, gdzie z sukcesem organizował koncerty kameralne w Palais des Beaux Arts (wspólnie z Jenő Hubayem) oraz w Salle de la Grande Harmonie (we współpracy z Eug?nem Ysa?e'm). W 1889 ożenił się z Melanią Hilsheimer, córką drezdeńskiego bankiera, z którą miał syna i dwie córki, Elżbietę ? skrzypaczkę i wiolonczelistkę, oraz Marcelę. Od 1900 dawał własne Séances de Piano. W 1896 za całokształt pracy otrzymał godność członka honorowego WTM. Jeden z ostatnich koncertów dał Wieniawski w Lipsku w 1910. Dokonał kilku nagrań na wałkach pianolowych. 

 

Źródło biogramu: Filip Lech, Józef Wieniawskiwww.culture.pl, PAP, Towarzystwo H. Wieniawskiego.

Utwory Kameralne

  • Allegro de Sonate, op. 2, 1848 Pobierz

    Opis:

    kompozycja wspólna braci Henryka i Józefa Wieniawskich

  • Duet na motywach fińskich na skrzypce i fortepian, 1851

  • Fantaisie na 2 fortepiany, op. 42, ok. 1886 Pobierz

    Opis:

    druga wersja na 2 fortepiany i orkiestrę

  • Grand Duo Concertant na tematy z opery G. Donizettiego ?Łucja z Lammermooru " na skrzypce i fortepian, op. 6, dzieło zaginione

  • Guillaume le Taciturne na fortepian na 4 ręce, op. 43, wersja oryginalna na orkiestrę

  • Kwartet a-moll na 2 skrzypiec, altówkę i wiolonczelę, op. 32 Wypożycz

  • Sonata E-dur na wiolonczelę i fortepian, op. 26 Kup

  • Sonata d-moll na skrzypce i fortepian, op. 24 Pobierz

  • Trio G-dur na fortepian, skrzypce i wiolonczelę, op. 40, ok. 1885 Pobierz

  • Uwertura E-dur na fortepian na 4 ręce, op. 28, wersja oryginalna na orkiestrę

Utwory na fortepian

  • 2 Idylles, op. 1 Pobierz

    Opis:
    1. Epanchement, 2. La barque
  • 2 Morceaux de concert, op. 9 i 10 Pobierz

    Opis:
    1. Barcarolle-Caprice, 2. Romance-Etude
  • 24 Etudes de mécanisme et de style, op. 44 Wypożycz

  • 4-me Polonaise G-dur, op. 48 Pobierz

  • 6 Pi?ces romantiques, op. 39 Pobierz

    Opis:
    1. Idylle; 2. Evocation; 3. Jeux de Fées; 4. Ballade; 5. Elégie orientale; 6. Sc?ne rustique
  • 8 Mazourkas, op. 23 Pobierz

  • 8 Romances sans paroles, op. 14 Pobierz

  • Adagio e rondo giocoso, 1857

  • Ballade es-moll, op. 31 Pobierz

  • Barcarolle B-dur, op. 29 Pobierz

  • Deuxi?me Etude de concert A-dur, op. 36 Pobierz

  • Deuxi?me Impromptu F-dur, op. 34 Pobierz

  • Deuxi?me tarantelle a-moll, op. 35 Pobierz

  • Deuxi?me valse de concert E-dur, op. 30 Pobierz

  • Etude de concert G-dur, op. 33 Pobierz

  • Faintaisie et Variations de concert sur des motifs de la Sonnambula de Bellini, op. 6 Pobierz

  • Fantaisie brillante, przed 1858

  • Fantaisie et fugue b-moll, op. 25 Pobierz

  • Impromptu H-dur, op. 19 Pobierz

  • Klavierstücke, op. 51 Pobierz

    Opis:

    inny tytuł Morceaux; 1. Impromptu; 2. Etude; 3. Tristesse; 4. Valse

  • Menuet D-dur z żywego obrazu scenicznego ?Szlachectwo? Pobierz

  • Nocturne e-moll, op. 37 Pobierz

  • Pensée fugitive, op. 8 Pobierz

  • Pieśń bez słów es-moll Pobierz

  • Polka brillante, op. 11 Pobierz

  • Polonaise C-dur, op. 13 Pobierz

  • Polonaise triomphale As-dur, op. 21 Pobierz

  • R?verie Es-dur, op. 45 Pobierz

  • Rondeau g-moll, op. 15 Pobierz

  • Sonata h-moll, op. 22 Pobierz

  • Souvenir d?une valse F-dur, op. 18 Pobierz

  • Souvenir de Lublin. Romance variée, op. 12 Pobierz

  • Suite romantique, op. 41 Pobierz

    Opis:

    wersja oryginalna na orkiestrę

  • Sur l?océan. Contemplation dis-moll, op. 28, 1887 Pobierz

  • Tarantelle e-moll, op. 4 Pobierz

  • Troisi?me Polonaise gis-moll, op. 27 Pobierz

  • Valse de concert Des-dur, op. 3, 1854 Pobierz

  • Valse de salon F-dur, op. 7 Pobierz

  • Valse-Caprice A-dur, op. 46 Pobierz

Utwory na fortepian z orkiestrą

  • Koncert fortepianowy g-moll, op. 20, 1858 Pobierz