Portret Henryka Mikołaja Góreckiego autorstwa Marcina Władyki na podstawie zdjęcia Andrzeja Zborskiego, ze zbiorów Związku Kompozytorów Polskich / POLMIC.PL - Polskiego Centrum Informacji Muzycznej.

Henryk Mikołaj Górecki

(6.12.1933 ? 12.11.2010) kompozytor i pedagog urodzony w Czernicy k. Rybnika, zmarły w Katowicach. Regularną naukę muzyki rozpoczął w 1952 w Średniej Szkole Muzycznej w Rybniku na wydziale instruktorsko-pedagogicznym. Następnie studiował kompozycję w klasie Bolesława Szabelskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach (1955-60). 27 lutego 1958 odbył się koncert kompozytorski Góreckiego, pierwszy w historii tej uczelni studencki koncert monograficzny ? wykonano wówczas po raz pierwszy pięć jego utworów, m.in. I wersję Pieśni o radości i rytmie op. 7 na dwa fortepiany i orkiestrę kameralną (1956) oraz Koncert na pięć instrumentów i kwartet smyczkowy op. 11 (1957). W tym samym roku zadebiutował na II Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej ?Warszawska Jesień?, gdzie wykonano jego Epitafium op. 12 na chór mieszany i zespół instrumentalny (1958). Dzięki temu utworowi Górecki zyskał opinię jednego z najbardziej radykalnych kompozytorów awangardowych w Polsce. W 1960 ukończył studia, otrzymując dyplom z najwyższym odznaczeniem. Tego samego roku jego Monologhi op. 16 na sopran i trzy grupy instrumentalne (1960) zdobyły I nagrodę na Konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich. 21 września 1960 na IV Festiwalu ?Warszawska Jesień? zostały zaprezentowane Scontri op. 17 na orkiestrę (1960), wywołując duże poruszenie wśród audytorium.

W 1961 Górecki działał na polu muzycznym w Paryżu, gdzie jego I Symfonia ?1959? op. 14 (1959) zdobyła I nagrodę na II Biennale Młodych. W stolicy Francji spotkał się również z Pierrem Boulezem, a w Kolonii ? z Karlheinzem Stockhausenem. Od 1965 Górecki pracował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, od 1968 ? jako wykładowca, od 1972 ? na stanowisku docenta, uczył czytania partytur, instrumentacji i kompozycji. W latach 1973-74 dzięki pomocy Deutscher Akademischer Austauschdienst przebywał w Berlinie. W 1975 został rektorem katowickiej uczelni muzycznej i funkcję tę pełnił przez cztery lata. W 1977 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Jego studentami byli m.in.: Eugeniusz Knapik, Andrzej Krzanowski, Rafał Augustyn. Lata te przyniosły Góreckiemu wiele sukcesów na polu muzyki: w 1967 jego Refren op. 21 na orkiestrę (1965) zajął III miejsce na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu, w 1968 Kantata op. 26 na organy (1968) zdobyła I nagrodę na Szczecińskim Konkursie Kompozytorskim, w 1973 Ad Matrem op. 29 na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę (1971) uzyskała I nagrodę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu. Ponadto Górecki otrzymał: Nagrodę Muzyczną Województwa Katowickiego (1958 i 1975), Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (III stopnia ? 1965, I stopnia ? 1969 i 1973), Nagrody Państwowe I stopnia (1967, 1970), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1970), Nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji (1974), Nagrodę Ministra Spraw Zagranicznych (1992), Złoty Krzyż Legii Honorowej Związku Narodowego Polski w Stanach Zjednoczonych (1994), Nagrodę TV Polonia (1995), Award of Highest Honor Uniwersytetu Soka w Tokio (1996), Nagrodę ?Totus?, przyznaną przez Fundację Nowego Tysiąclecia Episkopatu Polski (2002), Nagrodę Muzyczną Polskiego Radia (2003), Nagrodę ?Lux ex Silesia? (?Światło ze Śląska?), której fundatorem był abp Damian Zimoń, metropolita katowicki (2003), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2003), najwyższe odznaczenie papieskie ? Order świętego Grzegorza Wielkiego (2009).

Kompozytor otrzymał doktoraty honoris causa Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1993), Uniwersytetu Warszawskiego (1994), Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2000), Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (2004), Akademii Muzycznej w Katowicach (2004), Akademii Muzycznej w Krakowie (2008), a także Uniwersytetu Katolickiego w Waszyngtonie, Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, Uniwersytetu Victoria w Victorii i Uniwersytetu w Montrealu.
Ożeniony z pianistką Jadwigą Rurańską miał dwoje dzieci: córka Anna jest pianistką, a syn Mikołaj ? kompozytorem.

 

Źródło biogramuwww.polmic.pl, Małgorzata Kosińska, aktualizacja: maj 2018 (iz).

 

Utwory Kameralne

  • ?Już się zmierzcha?, muzyka na kwartet smyczkowy, op. 62, 1988 Kup

  • Aria, ?scena operowa? na tubę, fortepian, tam-tam i wielki bęben, op. 59, 1987 Kup

  • Chorał w formie kanonu na kwartet smyczkowy, op. 52, 1961, druga wersja 1984 Pobierz

    Opis:

    rękopis

  • Dla Ciebie, Anne-Lill na flet i fortepian, op. 58, 1986 Kup

  • Dla Jasiunia na skrzypce i fortepian, op. 79, 2003 Kup

    Opis:

    3 małe utwory

  • Dziękuję na zespół instrumentów dętych, 1997

  • Genesis I. Elementi per tre archi, op. 19, 1962 Kup

    Opis:

    skrzypce, altówka i wiolonczela

  • II Kwartet smyczkowy ?Quasi una fantasia?, op. 64, 1990 Kup

  • III Kwartet smyczkowy ??pieśni śpiewają?, op. 67, 2005 Kup

  • Koncert na 5 instrumentów i kwartet smyczkowy, op. 11, 1957 Wypożycz

    Opis:

    flet, klarnet, trąbka, ksylofon, mandolina, 2 skrzypiec, altówka, wiolonczela

  • Kołysanki i tańce na skrzypce i fortepian, op. 47, 1982 Pobierz

    Opis:

    rękopis

  • Mała fantazja na skrzypce i fortepian, op. 73, 1997 Kup

  • Muzyczka I na 2 trąbki i gitarę, op. 22, 1967 Pobierz

    Opis:

    rękopis

  • Muzyczka II na 4 trąbki, 4 puzony, 2 fortepiany i perkusję, op. 23, 1967 Kup

  • Muzyczka III na altówki, op. 25, 1967 Kup

  • Muzyczka IV ?Koncert puzonowy? na puzon, klarnet, wiolonczelę i fortepian, op. 28, 1970 Kup

  • Pięć utworów na 2 fortepiany, op. 13, 1959 Kup

  • Quartettino na 2 flety, obój i skrzypce, op. 5, 1956 Kup

  • Quasi una fantasia na orkiestrę smyczkową, op. 78, 2002

    Opis:

    skrzypce I, skrzypce II, altówka, wiolonczela, kontrabas

  • Recitativa i ariosa. Lerchenmusik na klarnet, wiolonczelę i fortepian, op. 53, 1984-1985 Kup

  • Sonata na 2 skrzypiec, op. 10, 1957 Kup

  • Sonatina w jednej części na skrzypce i fortepian, op. 8, 1956 Kup

  • Toccata na 2 fortepiany, op. 2, 1955 Kup

  • Trzy małe utworki na skrzypce i fortepian, op. 37, 1977 Kup

    Opis:

    utwory pedagogiczne

  • Trzy utwory w dawnym stylu na orkiestrę smyczkową, 1963 Kup

    Opis:

    skrzypce I, skrzypce II, altówka, wiolonczela, kontrabas

  • Wariacje na skrzypce i fortepian, op. 4, 1956 Kup

  • Wratislaviae gloria na instrumenty dęte blaszane i smyczki, 1968

Utwory na fortepian

  • Cztery preludia, op. 1, 1955 Kup

  • I Sonata, op. 6, 1956 Kup

  • Intermezzo, 1990 Kup

  • Kołysanka, op. 9, 1956 Pobierz

    Opis:

    rekopis

  • Mazurki, op. 41, 1980 Pobierz

    Opis:

    rękopis

  • Moment musical, 1994

  • Utwory różne, op. 52, 1961, 1. Recitativo i mazurek, 2. Dwa utwory, 3. Trzy miniatury dodekafoniczne, 4. Quasi walc Pobierz

    Opis:

    rękopis

  • Z ptasiego gniazda, op. 9a, 1956 Pobierz

    Opis:

    rękopis