Portret Marii Szymanowskiej autorstwa Marcina Władyki na podstawie litografii Piotra Fiodorowicza Borela, przed 1898, z kolekcji Biblioteki Narodowej w Warszawie / Polona, w domenie publicznej.

Maria Szymanowska

(14.12.1789?24.07.1831) pianistka i kompozytorka urodzona w Warszawie, zmarła w Petersburgu. Uzdolnienia muzyczne ujawniła bardzo wcześnie ? nie znając jeszcze nut, improwizowała na szpinecie i klawikordzie. W wieku ośmiu lat rozpoczęła regularną naukę muzyki pod kierunkiem Antoniego Lisowskiego, a następnie u Tomasza Gremma. Rodzina Wołowskich prowadziła otwarty dom w Warszawie. Bywali w nim m.in. Józef Elsner, Karol Kurpiński i Franciszek Lessel. W 1810 Maria Wołowska odbyła pierwszą zagraniczną podróż do Paryża. Luigi Cherubini, dyrektor Konserwatorium Paryskiego, tak był urzeczony jej talentem, że zadedykował pianistce swoją Fantazję. Po powrocie do kraju Maria Wołowska poślubiła Józefa Szymanowskiego, dzierżawcę dóbr otwockich pod Warszawą. W 1811 przyszły na świat bliźnięta ? Romuald i Helena, rok później córka Cecylia (przyszła żona Adama Mickiewicza). Małżeństwo nie było jednak udane ? w 1820 Maria Szymanowska rozstała się z mężem i poświęciła karierze wirtuozowskiej.

Na początku 1822 rozpoczęła blisko półtoraroczne tournée po Rosji. Grała w artystycznych salonach i na estradach Petersburga oraz Moskwy. Na jednym z jej koncertów był sławny Johann Nepomuk Hummel, na innym ? car Aleksander (od którego otrzymała tytuł ?Pierwszej fortepianistki Ich Wysokości Carycy Elżbiety Aleksandrówny i Marii Fiedorówny?). Poza Petersburgiem i Moskwą koncertowała w Kijowie (m.in. wspólnie z Karolem Lipińskim w 1823), Tulczynie, Żytomierzu, Dubninie, Krzemieńcu i Lwowie. W połowie 1823 wyruszyła na podbój Europy Zachodniej. Występowała w Karlsbadzie (dzisiaj Karlowe Wary), Marienbadzie (dzisiaj Mariańskie Łaźnie), Dreźnie, Lipsku, Weimarze, Paryżu, Londynie oraz innych miastach europejskich. Poznała wówczas Johanna Wolfganga Goethego i Václava Jana Tomáška, z którymi się zaprzyjaźniła, a także Felixa Mendelssohna-Bartholdy'ego, Gioacchina Rossiniego, Johanna Baptista Cramera, Pierre'a Baillota, a we Włoszech ? Michała Kleofasa Ogińskiego.

W 1827 wraz z rodziną postanowiła przenieść się do Rosji. Cztery lata później stała się ofiarą szalejącej w Petersburgu cholery. Przedwczesna śmierć pianistki przerwała interesującą twórczość i komplementowaną przez wszystkich słuchaczy działalność koncertową.

Maria Szymanowska dysponowała rozległym repertuarem pianistycznym. Grała utwory Jana Sebastiana Bacha, Carla Philippa Emanuela Bacha, Wolfganga Amadeusza Mozarta, Carla Marii von Webera, Johanna Nepomuka Hummla, Johna Fielda, Augusta Alexandra Klengla, Ludwiga van Beethovena, Fryderyka Chopina oraz własne. Dorobek kompozytorski Marii Szymanowskiej obejmuje blisko sto utworów. Największe znaczenie mają dzieła fortepianowe: mazurki, polonezy, walce, nokturny i etiudy.

 

Źródło biogramu: Małgorzata Kosińska, Maria Szymanowska, www.culture.pl, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, 2004.

Utwory Kameralne

  • Divertissement na skrzypce i fortepian, 1819 lub wcześniej Pobierz

  • Fanfara dwugłosowa na 2 rogi lub 2 trąbki

  • Grande valse na fortepian na 4 ręce, 1819 lub wcześniej Pobierz

  • Quatre Valses na fortepian na 3 ręce, 1821 lub wcześniej Pobierz

  • Sérénade na wiolonczelę i fortepian Pobierz

  • Th?me varié na flet lub skrzypce i fortepian

Utwory na fortepian

  • Album per pianoforte Kup

  • Caprice sur la Romance de Joconde, 1819 lub wcześniej Pobierz

  • Cotillon ou valse figurée Pobierz

  • Danse polonaise

  • Dix-huit danses de différent genre, 1819 lub wcześniej Pobierz

    Opis:

    polonezy, walce, kontredanse, kadryle, mazurek, kotylion

  • Fantaisie, 1819 lub wcześniej Pobierz

  • Le murmure

  • Nokturn As-dur, 1825 lub wcześniej Pobierz

  • Nokturn B-dur Wypożycz

  • Polonaise sur l?air national favori du feu Prince Joseph Poniatowski, 1819 lub wcześniej Pobierz

  • Preludium B-dur

  • Preludium C-dur Pobierz

  • Preludium E-dur Pobierz

  • Preludium Es-dur [II] Pobierz

  • Preludium Es-dur [I] Pobierz

  • Romance de Monsieur le Princealexandre Galitzin, 1819 lub wcześniej Pobierz

  • Six marches, 1819 Pobierz

    Opis:
    1. B-dur, 2. ­C-dur, 3. D-dur, 4. A-dur, 5. B-dur, 6. D-dur
  • Six minuets, 1819 lub wcześniej Pobierz

    Opis:
    1. a-moll, 2. g-moll, 3. Es-dur, 4. g-moll, 5. E-dur, 6. d-moll
  • Valse d-moll

  • Vingt exercises et préludes, 1819 lub wcześniej Pobierz

  • Vingt-quatre mazurkas, 1819 lub wcześniej Kup