Grażyna Bacewicz
(5.02.1909 ? 17.01.1969) kompozytorka i skrzypaczka, urodzona w Łodzi, zmarła w Warszawie. Początkowo gry na fortepianie i skrzypcach uczył ją ojciec ? Vincas Bacevičius (Wincenty Bacewicz). Od roku 1919 kontynuowała edukację muzyczną w Konserwatorium Muzycznym Heleny Kijeńskiej-Dobkiewiczowej w Łodzi, gdzie kształciła się w zakresie gry na skrzypcach, fortepianie oraz teorii muzyki. W 1923 roku wraz z całą rodziną przeniosła się do Warszawy. Od 1924 roku uczęszczała do Konserwatorium Warszawskiego. Studiowała kompozycję w klasie Kazimierza Sikorskiego, grę na skrzypcach pod kierunkiem Józefa Jarzębskiego i grę na fortepianie u Józefa Turczyńskiego. Równocześnie podjęła studia filozoficzne na Uniwesytecie Warszawskim, z których jednak po półtora roku zrezygnowała. Przerwała także dalszą naukę gry na fortepianie. W roku 1932 ukończyła Konserwatorium, uzyskując dwa dyplomy ? z gry na skrzypcach i kompozycji. W tym samym roku dzięki hojności Ignacego Jana Paderewskiego otrzymała stypendium na studia kompozytorskie w Ecole Normale de Musique w Paryżu, które odbyła w latach 1932-33 pod kierunkiem Nadii Boulanger. Uczęszczała tam również na prywatne lekcje gry na skrzypcach do Henri Toureta. Ponownie wyjechała do stolicy Francji w roku 1934, aby kształcić się u węgierskiego skrzypka ? Carla Flescha. Jako solistka zaczęła odnosić sukcesy już w 1935 roku, kiedy otrzymała pierwsze wyróżnienie na I Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w Warszawie. W latach 1936-38 współpracowała z warszawską Orkiestrą Polskiego Radia, zorganizowaną przez Grzegorza Fitelberga, w której grała partię pierwszych skrzypiec. Praca w orkiestrze dała jej możliwość wzbogacenia wiedzy w zakresie instrumentacji. Przed II wojną światową również wiele koncertowała ? często wspólnie z bratem Kiejstutem, znanym pianistą ? w wielu krajach, m.in. na Litwie, we Francji i Hiszpanii. Podczas okupacji niemieckiej występowała na koncertach konspiracyjnych i koncertach Rady Głównej Opiekuńczej. Po wojnie kontynuowała działalność koncertową do 1953 roku. Dawała recitale w Belgii, Czechosłowacji, ZSRR, Rumunii, na Węgrzech i we Francji. Równocześnie w 1945 roku podjęła pracę w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Łodzi, gdzie wykładała przedmioty teoretyczne i prowadziła klasę skrzypiec. W latach 50-tych poświęciła się prawie wyłącznie kompozycji i nauczaniu. Od 1966 roku (od 1967 jako profesor zwyczajny) aż do śmierci pracowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, prowadząc klasę kompozycji. Ponadto często brała udział ? jako juror ? w konkursach skrzypcowych i kompozytorskich, m.in. w Liege, Paryżu, Moskwie, Neapolu, Budapeszcie, Poznaniu i Warszawie. W latach 1955-57 i 1960-69 pełniła również funkcję wiceprezesa Związku Kompozytorów Polskich. W latach 60-tych zajmowała się także pisarstwem. Jest autorką kilku powieści i nowel ? pozostających jednak nadal w rękopisie ? oraz tomiku opowiadań pt. Znak szczególny (?Czytelnik?, Warszawa 1970; II wyd.: 1974).
Niezwykle bogata twórczość kompozytorska Bacewicz wielokrotnie była nagradzana i wyróżniana, m.in. w 1933 roku jej Kwintet na instrumenty dęte (1932) otrzymał I nagrodę na konkursie kompozytorskim Towarzystwa ?Aide aux femmes de professions libres? w Paryżu, w 1936 roku na konkursie kompozytorskim Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej Trio na obój, skrzypce i wiolonczelę (1935) zdobyło II nagrodę, a Sinfonietta na orkiestrę smyczkową (1929) ? wyróżnienie, w 1949 roku Koncert fortepianowy (1949) uzyskał II nagrodę (pierwszej nie przyznano) na Konkursie Kompozytorskim im. Fryderyka Chopina, zorganizowanym przez Związek Kompozytorów Polskich w Warszawie, w 1951 na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Liege Kwartet smyczkowy nr 4 (1951) otrzymał I nagrodę, a w 1956 na tym samym konkursie Kwartet smyczkowy nr 5 ? II nagrodę, w 1960 na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu Muzyka na smyczki, trąbki i perkusję (1958) uzyskała III lokatę ? najwyższą w dziale utworów orkiestrowych, a w roku 1965 Koncert skrzypcowy nr 7 (1965) zdobył nagrodę Rządu Belgijskiego i złoty medal na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Brukseli.
Ponadto Grażyna Bacewicz została uhonorowana szeregiem nagród za całokształt twórczości, m.in. w 1949 roku otrzymała Nagrodę muzyczną miasta Warszawy za całokształt działalności kompozytorskiej, wirtuozowskiej, organizatorskiej i pedagogicznej, w 1950 roku ? Nagrodę Państwową III stopnia za Koncert na orkiestrę smyczkową (1948), w 1951 ? I nagrodę na Festiwalu Muzyki Polskiej za całokształt twórczości festiwalowej, a w szczególności za Sonatę skrzypcową nr 4 (1949), w 1952 ? Nagrodę Państwową II stopnia za Koncert skrzypcowy nr 4 (1951) i wspomniany Kwartet smyczkowy nr 4 oraz Sonatę skrzypcową nr 4, w 1955 ? Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za Symfonię nr 4 (1953), Koncert skrzypcowy nr 3 (1948) i Kwartet smyczkowy nr 3 (1947), w 1960 ? Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości kompozytorskiej, a w roku 1962 ? Nagrodę II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za Pensieri Notturni na orkiestrę kameralną (1961). Została również odznaczona Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1949) i I klasy (1959), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1953), Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1955).
Źródło biogramu: www.polmic.pl, Małgorzata Kosińska, aktualizacja: maj 2018 (iz)
Utwory Kameralne
-
Andante i allegro, 1934
Opis:w rekopisie
-
Concertino w I-III pozycji na skrzypce i fortepian, 1945 Kup
-
Humoreska na skrzypce i fortepian, 1953 Kup
-
I Kwartet smyczkowy, 1938 Kup
-
I Kwintet fortepianowy, 1952 Kup
-
I Oberek na skrzypce i fortepian, 1949 Kup
-
I Sonata na skrzypce i fortepian, 1929 Kup
-
II Kwartet smyczkowy, 1943 Kup
-
II Kwintet fortepianowy, 1965 Kup
-
II Oberek na skrzypce i fortepian, 1952 Kup
-
III Kwartet smyczkowy, 1947 Kup
-
III Sonata na skrzypce i fortepian, 1947 Kup
-
IV Kwartet smyczkowy, 1950 Kup
-
IV Sonata na skrzypce i fortepian, 1949 Kup
-
Kaprys nr 1 na skrzypce i fortepian, 1932
Opis:w rękopisie
-
Kaprys nr 2 na skrzypce i fortepian, 1933 lub 1934
Opis:w rękopisie
-
Kaprys nr 3 na skrzypce i fortepian, 1946 Wypożycz
-
Kołysanka na skrzypce i fortepian, 1952 Kup
-
Kwartet na 4 skrzypiec, 1949 Kup
-
Kwartet smyczkowy (młodzieńczy), 1929-30 Kup
-
Kwintet na instrumenty dęte, 1932 Kup
-
Legenda na skrzypce i fortepian, 1945
-
Melodia na skrzypce i fortepian, 1949 Kup
-
Oberek nr 1 na klarnet i fortepian, 1949
-
Partita (młodzieńcza) na skrzypce i fortepian, 1934 Kup
-
Partita na skrzypce i fortepian [II], 1955 Kup
-
Partita na skrzypce i fortepian [I], 1934
-
Pieśń litewska na skrzypce i fortepian, 1934
-
Quartetto per 4 violoncelli, 1964 Kup
-
Quatuor a cordes, brak daty (194?) Kup
Opis:Materiał melodyczny wykorzystany cześciowo w VII kwartecie smyczkowym z 1965 roku
-
Sonata da camera na skrzypce i fortepian, 1945 Kup
-
Sonatina na obój i fortepian Kup
-
Suita na 2 skrzypiec, 1942
-
Taniec antyczny na skrzypce i fortepian, 1950
-
Taniec mazowiecki na skrzypce i fortepian, 1951 Kup
-
Taniec polski na skrzypce i fortepian, 1948 Kup
-
Taniec słowiański na skrzypce i fortepian, 1952 Kup
-
Temat z wariacjami na skrzypce i fortepian, 1934 Kup
-
Trio na obój, harfę i perkusję, 1965 Kup
-
Trio na obój, klarnet i fagot, 1948
-
Trio na obój, skrzypce i wiolonczelę, 1935 Kup
-
V Kwartet smyczkowy, 1955 Kup
-
V Sonata na skrzypce i fortepian, 1951 Kup
-
VI Kwartet smyczkowy, 1960 Kup
-
VII Kwartet smyczkowy, 1965 Kup
-
Witraż na skrzypce i fortepian, 1932 Kup
-
Wiwat na klarnet i kwartet smyczkowy, 1950
-
Łatwe duety na tematy ludowe na 2 skrzypiec, 1945 Kup
-
Łatwe utwory na klarnet i fortepian, 1948 Kup
-
Łatwe utwory w I pozycji na skrzypce i fortepian, 1946 Kup
-
Łatwe utwory w I-III pozycji na skrzypce i fortepian, 1949 Kup
Utwory na fortepian
-
10 Etiud, 1957 Kup
-
3 Groteski, 1935 Kup
-
3 Preludia, 1941
Opis:w rękopisie
-
Allegro, 1929
Opis:w rękopisie
-
Etiuda tercjowa, 1952 Wypożycz
-
I Sonata, 1945
Opis:w rekopisie
-
II Sonata, 1953 Kup
-
Krakowiak koncertowy, 1949 Kup
-
Mały tryptyk, 1965 Kup
-
Preludium, 1928
Opis:w rękopisie
-
Rondino Kup
-
Scherzo, 1934 Kup
-
Sonata [I], 1930
-
Sonata [I], 1935
-
Sonatina [II], 1955 Kup
-
Sonatina [I], 1933
-
Suita dziecięca, 1933 Kup
-
Temat z wariacjami, 1924
-
Toccata, 1932
-
Trzy utwory charakterystyczne, 1932 Kup